این بیماری اغلب در مهد کودک ها، مراکز مراقبت های شبانه روزی، سربازخانه ها و مدارس رخ می دهد. علت آن آلودگی به شپش سر انسان، Pediculus humanus capitis است و معمولاً بسیار خارش دار است.
شپش حشرات بسیار کوچک بدون بال و شش پایی است که از خون انسان تغذیه می کند. این حشره تخمهای خود را به پایه مو نزدیک پوست سر می چسباند و 7-10 روز بعد از تخم خارج می شوند. شپش بالغ نمی تواند بیش از 2 روز در خارج سر انسان زنده بماند و برای، زندگی وابسته به گرما و خون پوست سر است. شپش ها از طریق تماس نزدیک به سر و از طریق به اشتراک گذاشتن وسایل آلوده به شپش از کودکی به کودک دیگر منتقل می شوند. تخم شپش یا نیت کمتر از یک میلی متر است و به صورت توده شفاف شبیه قطره اشک به ساقه مو محکم می چسبد. تشخیص شپش سر اغلب با دیدن تخم شپش تایید می شود.
چه کسانی در معرض خطر شپش هستند ؟
شپش سر ممکن است در هر کسی رخ دهد، اما کودکان 3 تا 11 ساله به احتمال بیشتری مبتلا می شوند. همه افراد می توانند دچار شپش سر شوند و ابتلا به بیماری ارتباطی با تمیزی شخص یا محیط اطراف او ندارد. نکته ی جالب اینکه بخاطر شکل خاص چنگک های شپش کسانی که موهای فر دارند، کمتر از کسانی که نوع موهای نرم تری دارند تحت تأثیر قرار می گیرند. بعلاوه، دختران بیشتر از پسران دچار شپش می شوند، احتمالاً به این دلیل که تمایل بیشتری به داشتن موهای بلندتر دارند. شپش فقط خون انسان را می خورد. بنابراین، حیوانات خانگی و حیوانات دیگر عفونت را گسترش نمی دهند.
علائم و نشانه ها شپش چیست؟
شپش های متحرک یا لکه های متحرک ممکن است روی پوست سر و مو دیده شوند. طول هر شپش تقریباً 1-3 میلی متر است و به رنگ خاکستری مایل به سفید است. شپش ها می خزند و در ارتباط نزدیک می توانند بین افراد منتقل شوند؛ آنها نمی پرند یا پرواز نمی کنند. تخم ها به صورت دانه های کوچکتر، در حدود 1.5 میلی متر، سفید و محکم به موهای نزدیک به پوست سر متصل هستند.
برجستگی ها یا زخم های کوچک قرمز ممکن است در پوست سر، گردن و شانه ها دیده شود. گاهی اوقات، گره های لنفاوی پشت گوش یا گردن ممکن است متورم و حساس باشند. ممکن است گاهی شپش روی مژه ها دیده شود و باعث قرمزی و تحریک چشم شود.
شپش سر باعث ایجاد خارش شدید می شود. علاوه بر احساس خارش یا قلقلک، کودکان ممکن است تحریک پذیر باشند یا در خوابیدن مشکل داشته باشند.
رهنمودهای مراقبت از خود در برابر شپش سر
اگر فکر می کنید کودک شما ممکن است شپش سر داشته باشد، با استفاده از یک شانه دندانه ریز، شپش ها و تخم هارا جستجو و جدا کنید. این شانه ها در اکثر داروخانه ها قابل خریداری است و اغلب انواع فلزی بهتر از پلاستیکی هستند. در برخی انواع شانه مجهز به نور uv می باشد که در تشخیص نیت یا تخم شپش کمک کننده است. پوست سر کودک خود را با نور شدید بررسی کنید و در صورت لزوم از ذره بین استفاده کنید. گرما مثل نورا آفتاب می تواند منجر به روی سطح امدن شپش ها شود و جداکردن آنها را راحت تر کند.
این دستورالعمل ها را دنبال کنید:
بعضی از داروهای بدون نسخه اثر گذار در درمان شپش شامل موارد زیر می باشد:
1- پیرترین ها (A200® ، Pronto® ، R & C® ، RID® ، Triple X®)
2- لوسیون وشامپو پرمترین 1٪ (Nix®)
هر دو دارو فقط شپش های زنده را از بین می برند نه تخم ها را ، بنابراین برای از بین بردن شپش هایی که تازه از بدن خارج شده اند باید در مدت 7 تا 10 روز دوباره استفاده شوند. این روش های درمانی فقط از طریق پوست جذب می شوند، اما نباید در کودکان زیر 2 ماه استفاده شوند. از این داروها دقیقاً طبق دستورالعمل استفاده کنید.
قبل از استفاده حتما سر را شستشو دهید و صبر کنید تا کاملا خشک شود. استفاده از شامپو درمانی روی موی تمیز و خشک پاسخ درمانی را افزايش می دهد.
باید توجه داشته باشید استفاده نادرست از این شامپوها باعث آسیب به مو می شود زیرا اینها شیمیایی هستند و امکان دارد کچلی یا ریزش مو شدید را در بر داشته باشد، لذا تقاضا می شود قبل از هر کاری با پزشک متخصص پوست و زیبایی همچون خانم دکتر کوثر هدایت تماس بگیرید.
پس از درمان لباس تمیز بپوشید و سایر لباس ها، ملافه ها و حوله ها را در آب گرم (بیش از 45/45 درجه سانتیگراد بیشتر از 130 درجه فارنهایت) بشویید و آنها را با استفاده از خوشکن حداقل 20 دقیقه خشک کنید.
وسایل آلوده به شپش را دو هفته در کیسه دربسته نگهداری کنید و بعد استفاده کنید.
برای برسی جلوگیری از گسترش شپش بقیه اعضای خانواده را هم برسی کنید.
در صورت تشخیص شپش در کودک به پرستار مدرسه، معلم یا مراقبت روزانه اطلاع دهید. فرزند شما پس از درمان مناسب می تواند به مدرسه برگردد.
وسایل شخصی خودر را با کسی که شپش سر دارد، به اشتراک نگذارید.
چه موقع به مراقبت های پزشکی برای درمان پزشک نیاز است؟
به محض دیدن حشره در سر و خارش باید با پزشک متخصص همچون خانم دکتر کوثر هدایت تماس بگیریدواگر بعد ازدرمان های اولیه توسط پزشک علاِیم شپش خزنده ادامه داشت، پزشک خود را در جریان بگزارید. کودک شما ممکن است نیاز به درمان مجدد با داروی دیگری داشته باشد. همچنین در صورت مشاهده علائم عفونت باکتریایی در پوست سر، مانند قرمزی، تورم ، درد یا چرک، با پزشک تماس بگیرید. اگر باردار هستید قبل از استفاده از داروهای شپش با پزشک مشورت کنید.
درمان هایی که ممکن است پزشک برای موارد پیشرفته وجود شپش در سر توسط متخصص زیبایی تجویز تجویز شود عبارتند از:
برای تشخیص شپش، پزشک باید یک شپش یا یک جوجه سر در پوست سر ببیند. گاهی اوقات، از آنچه چراغ چوب برای جستجوی شپش استفاده می شود. در طی این روش ، پزشک یک نور سیاه به پوست سر می زند و حشرات و تخمها به صورت لکه های فلورسنت به رنگ زرد و سبز ظاهر می شوند.
اگر پزشک زیبایی پوست تأیید کند که کودک شما شپش دارد. اول از داروهای خفیف استفاده می کند و اگر نتیجه مطلوب حاصل نشود، احتمالاً پزشک داروهایی با قدرت بیشتر تجویز می کند. این موارد شامل موارد زیر است:
1- لوسیون مالاتیون 0.5٪ (Ovide®) – شپش و برخی تخمها را از بین می برد و فقط در کودکان بالای 6 سال قابل استفاده است. مالاتیون می تواند پوست را تحریک کرده و قابل اشتعال باشد. این ماده می تواند توسط پوست جذب شود، به خصوص اگر مدت زیادی روی پوست باقی بماند ، بنابراین دستورالعمل های استفاده را دقیقاً با نظر پزشک زیبایی همچون خانم دکتر کوثر هدایت دنبال کنید.
2- شامپو Lindane 1٪ – این می تواند سمی باشد و در جریان خون جذب شود و بنابراین به طور 100% باید تحت نظر پزشک استفاده شود. بویژه در بیمارانی که مشکل زمینه ای صرع یا اختلالات عصبی دارند توصیه نمیشه.
3- قرص های ایورمکتین – این داروی خوراکی هنگام خوردن خون انسان به شپش منتقل می شود. دوباره، این تنها در مواردی استفاده می شود که داروهای دیگر از کار افتاده باشند.
ترالی
لوپ